Ik hang soms te lang rond op Twitter. Die ondeugd heeft op mij hetzelfde effect als Döner Kebab eten op weg naar een voetbalwedstrijd. Het is even lekker, maar na een tijd ben ik er zat van. Steevast neem ik dan toch nog een hap en krijg ik spijt.
Vooropgesteld, ik heb het gezellig op het medium. Ik volg fijne mensen, die grappig, openhartig en op hun eigen manier slim zijn. In mijn tijdlijn komen ze in allerlei kleuren en smaken. Voetbalsupporters, moslims, boeren, Groen Linksers; ik praat met iedereen.
Dat heb ik altijd al gehad. In 1987 kon ik prima overweg met boerenzonen op Zündapps, met kakkers in hun O’Neill-sjalen, pogo-ende punkers en met de new wavers die dansten alsof ze op de vloer hun contactlenzen zochten. Ik hoorde nergens bij, maar werd door iedereen getolereerd.
Ruim dertig jaar jaar later is het op Twitter niet anders. In mijn diverse tijdlijn is het goed toeven. Ik ben het lang niet altijd met iedereen eens. Omgekeerd zal het niet anders zijn. Maar joh, dat is prima, want ja…zo gaat dat in het leven.
Realistbot: ‘Wat is Nederland toch een graftakkenpleuristeringtyfusland geworden.’
De ellende begint pas als ik reacties ga lezen onder nieuwsberichten. Dan openen zich de poorten naar Gomorra. Zelfs als ik alle trollen en overduidelijke idioten door een filter gooi, blijft er een stuitende hoeveelheid overdreven woede, inconsequente argumenten, selectieve verontwaardiging en zelfbeklag over. De individualisering van de samenleving is zover doorgeschoten dat horden deerniswekkende types domweg niet accepteren dat er mensen bestaan met een hen onwelgevallige mening. Feiten worden ontkend. Democratische principes en rechterlijke macht worden slechts omarmd als het uitkomt. Een mooie illustratie vind ik twee”twitterrobots” die de meest absurde standpunten de wereld inslingeren: Wokebot en Realistbot. De bots raken verzeild in absurde gesprekken met haters èn fans.
Wokebot: ‘Waarom mogen de boeren het land ontwrichten, maar worden klimaatstakers hard aangepakt door msm platforming bounty. Being woke is hard.’
Hoe grappig deze bots ook zijn (volgens mij hebben ze hetzelfde baasje), ze tonen ons een cynische wereld die vastloopt in filter bubble polarisatie. En dat stemde mij een tijdlang treurig. Tot het moment dat ik ontdekte, dat het allemaal wel meevalt. Voor alle treurige twitteraars (ik was er zelf één) heb ik goed nieuws. In het echte leven is er niets aan de hand. Integendeel, in het echte leven gaat het juist prima.
In het echte leven blijken mensen, ook die met andere meningen, gewoon aardig. In mijn dorp kwam Laura Bromet, kamerlid voor Groen Links, op bezoek bij boeren die echt wel wat te mopperen hebben. Ging prima. Philip Brink en Marieke van der Velden, fotografen uit Amsterdam, zetten vakantiegangers op Lesbos naast vluchtelingen. Kijk hun film The Island of All Together en al jouw cynisme zal smelten als sneeuw voor de zon.
Een opvallend bewijs voor de stelling dat redelijkheid wint als je in contact komt met andere mensen, levert een Amerikaans onderzoek dat aandacht kreeg in dagblad Trouw. De onderzoekers stellen dat sociale media worden overschat. Ze ontdekten dat ouderen zonder social media sneller radicaliseren dan jongeren met social media. Ik denk dat het isolement van ouderen daar debet aan is, al is dat laatste gissen van mijn kant.
Zelf kwam ik tot een hoopvol inzicht aan het eind van 2019. Ik was op pad voor de Raad voor de Leefomgeving. Deze organisatie houdt op 26 maart een congres dat Verbindend Verduurzamen heet. Het achterliggende idee is om niet te blijven hangen in polarisatie. Deze raad, er werken slimme mensen, halen de ideeën op, maar óók de zorgen. En zo hoort dat.
Zo ontmoette ik in Amsterdam bij een onderzoeksinstituut zes mensen die sceptisch zijn over wat zij “klimaathysterie” noemen. Politiek gezien zaten ze op de conservatieve rechtervleugel. In Bussum was ik op een congres met opwekkers van Duurzame Energie. Deze mensen bevolkten de progressieve linkervleugel.
Wat mij opviel, was de redelijkheid. Aan beide kanten. Okay, je moest wel even verder kijken dan de eerste blik. Zo sprak ik een Brabander met de tekst “Klimaatdrammer” op zijn sweater die me bezwoer niks te zien in ‘opgeheven vingertjes’. Een Volendammer die fel tegenstander was van klimaatmaatregelen bleek lange wandeltochten te houden om zwerfvuil op te ruimen.
Ik hoefde niet eens lang door te vragen om gemeenschappelijke grond te betreden. Dit zijn zaken waarover deze tegenstanders het nu al eens zijn met elkaar:
- Niemand is tegen goed en betaalbaar openbaar vervoer.
- Niemand is tegen een lagere energierekening uit “gratis” bronnen.
- Boeren die zelf willen stoppen, moet je helpen en goed compenseren. Vindt iedereen.
- Iedereen is voor meer autonomie bij de opwekking van energie.
- Iedereen wil boeren méér betalen voor een kleiner stuk vlees.
- Iedereen is voor méér groen in hun dorp of wijk. En mensen die het niet zo belangrijk vinden, zijn in elk geval niet tegen!
Mijn tip: kijk niet te veel op Twitter, blijf in gesprek met mensen die anders zijn en de redelijkheid zal ons redden!
Lekker stukkie dit! En de boodschap, die hang ik boven mijn bed!